Hiển thị các bài đăng có nhãn VĂN HOÁ. Hiển thị tất cả bài đăng
Hiển thị các bài đăng có nhãn VĂN HOÁ. Hiển thị tất cả bài đăng

Thứ Bảy, 1 tháng 1, 2011

CHƠI THƠ


Dùng thơ làm du lịch

10 tháng trước


Thi sĩ và công chúng trong Festival Thơ Phú Yên lần thứ 26 - Ảnh: Hùng Phiên

Có thể nói, nhắc đến lễ hội thơ ở Việt Nam thì Festival Thơ Nguyên tiêu Phú Yên có nhiều cái nhất. Bởi lẽ, hội thơ này đã duy trì liên tục suốt 30 năm.

Sang vì thơ
Festival Thơ Nguyên tiêu Phú Yên lần thứ 30 sẽ diễn ra từ sáng 28.2-1.3 với nhiều hoạt động hết sức ấn tượng.
Nhạc sĩ Ngọc Quang, Chủ tịch Hội VHNT Phú Yên cho biết: Nét mới của Festival Thơ Phú Yên 2010 là “Đường thơ” với việc triển lãm thơ và câu đối Tết trên nhiều chất liệu, cùng hệ thống âm thanh đọc, giới thiệu thơ dọc hai bên đường đi bộ từ chân lên đỉnh núi Nhạn. Tại khu vực đỉnh núi, một “Quán văn chương” sang trọng và ấm cúng để trưng bày, bán những tập thơ của các tác giả muôn phương. Một triển lãm ảnh nghệ thuật Phong cảnh Phú Yên của các tay máy nổi tiếng được thiết kế lạ mắt trong Vườn thực vật núi Nhạn.
Đúng tối Nguyên tiêu năm nay, một đêm trình diễn thơ đặc sắc sẽ được tổ chức trên đỉnh núi bên chân tháp Nhạn; đây cũng chính là đêm leo núi trẩy hội thơ trong nhiều năm rồi của người yêu thơ, khách du lịch bốn phương nườm nượp tụ về. Tiếp đó, chiều 16 âm lịch là cuộc hội thảo “30 năm thơ Nguyên tiêu Phú Yên” và đêm đến là một cuộc giao lưu của nhiều nhà thơ nổi tiếng với công chúng...
Nhà thơ Lê Văn Ngăn, một người Huế hiện sống ở Bình Định, cho hay: “Hầu hết các tỉnh, thành ở nước ta hiện đều tổ chức các đêm thơ xuân, nhất là khi Nguyên tiêu hằng năm đã trở thành Ngày thơ Việt Nam. Thế nhưng, Nguyên tiêu núi Nhạn - Phú Yên đã trở thành một “thương hiệu”, một địa chỉ hành hương thơ của khách thập phương từ nhiều năm qua là điều hiếm thấy. Trước khi có Ngày thơ Việt Nam, hầu hết các nhà thơ tên tuổi ở nước ta đều đến dự khán Hội thơ núi Nhạn, bởi nét độc đáo huyền bí của “ngọn núi thơ” và ý thức tổ chức chuyên nghiệp của địa phương”.

Luận án thơ từ núi Nhạn
Trong tham luận Luận án thơ từ núi Nhạn đọc tại Hội nghị Văn học miền Trung lần thứ II (9.2002), nhà văn Nguyễn Gia Nùng hùng hồn: “Quả thật, sẽ là điều bất ngờ, ngạc nhiên, gây ấn tượng khó quên với bất kỳ ai đến đây, được dự Đêm thơ Nguyên tiêu dưới chân tháp Nhạn. Hàng ngàn người, đủ cả nam-phụ-lão-ấu, có những ông già phải chống gậy, có những em nhỏ còn được cõng hoặc bồng trên tay, ngay từ chập tối đã lần bước, theo hàng trăm bậc đá quanh co để lên tụ họp nơi khoảng đất rộng, bằng phẳng trên đỉnh núi Nhạn, dưới chân ngọn tháp cổ uy nghi... Tôi cho rằng đây là một trong những hiện tượng lạ, một “bí mật” lý thú về sinh hoạt văn hoá, tinh thần nói chung, về thơ nói riêng, xứng đáng là một đề tài luận văn tiến sĩ văn học cho một nghiên cứu sinh giàu tâm huyết với thơ”.
Tham luận trên là một trong những tiếng nói đầy thuyết phục để Hội Nhà văn Việt Nam quyết định tổ chức Ngày thơ Việt Nam lần đầu tiên vào Nguyên tiêu năm 2003.
Hùng Phiên

(TN)

CỌP BẮT





Còn đó Miễu Ông Cọp



Địa danh Miễu Ông Cọp từ lâu đã được nhiều người biết đến khi đi trên đường thiên lý Bắc - Nam, qua khu phố Bình Thạnh, phường Xuân Đài, thị xã Sông Cầu.

ảnh: Miễu Ông Cọp nhìn từ Quốc lộ 1A

Trước khi tận mục Miễu Ông Cọp, chúng tôi chỉ biết loáng thoáng rằng ở đó hiện còn vết tích thờ thần Cọp và chắc là nhiều bô lão ở đây vẫn còn lưu giữ các truyền thuyết liên quan.

Dừng chân ở km 1282 tại Bình Thạnh, ghé vào quán cà phê ven đường, thật may mắn khi chúng tôi hỏi thăm thì đúng ngay địa điểm nằm kề Miễu Ông Cọp. Chủ quán cà phê là Trần Văn Tủy (thường gọi là Thủy, 40 tuổi) chính là người đang nối tiếp các bậc tiền nhân trông coi ngôi Miễu Ông Cọp đang nằm trên phần đất của gia đình. Ban đầu, vợ chồng anh Thủy ngỡ chúng tôi là dân đi cầu... số đề, khi biết chúng tôi là nhà báo, anh Thủy liền giao việc lại cho vợ, nhiệt tình hướng dẫn tìm hiểu về di tích.

Miễu Ông Cọp cùng những câu chuyện đậm màu huyền thoại cũng là nơi tôn thờ đạo nghĩa, bày tỏ ước vọng hướng tới cuộc sống an lành, hạnh phúc ở một vùng đất đang giàu sức vươn lên.Miễu Ông Cọp tọa lạc trên thửa đất chừng 200m2, cách Quốc lộ 1A về phía tây chỉ vài chục mét, nhìn ra Vịnh Xuân Đài; địa điểm miễu này đã được tu sửa nhiều lần bằng công của thiện nguyện của người dân địa phương. Ngoài phần mái tole gian tiếp khách lễ, vết tích cổ còn lại là gian điện thờ Cọp Bạch và một tượng cọp đã rêu phong. Anh Thủy cho biết: vào tiết thanh minh (tháng 3 âm lịch) và lập thu (tháng 8 âm lịch), rất nhiều người dân địa phương và khách hành hương về đây dự cúng. Khi thì cúng chay, khi thì cúng heo, bò; công việc cúng kính được phân công cho 10 nhóm gia đình trong phường Bình Thạnh lo liệu.

Anh Thủy dẫn đường chúng tôi đến gặp các vị lão làng để “xác minh có đầu có đũa”. Chúng tôi vào xóm Đồng Bò cạnh bến đò Bình Bá tìm gặp cụ Trần Xuân Xanh (Bảy Lý, 70 tuổi) và Nguyễn Thu (80 tuổi). Theo hai lão làng, từ thời xa xưa, phường Xuân Đài bây giờ chỉ là những làng chài hoang sơ ven biển tựa lưng vào dãy núi Mỹ Dự có đặc sản xoài Đá Trắng nổi tiếng, dân ở đây gọi là Xoài Ngự, vì đó là trái cây dùng để tiến vua mỗi năm. Tương truyền, thời đó ở vùng này thường xuất hiện những đàn Cọp, trong đó có ông Cọp Bạch. Vào một ngày, bà Cọp Bạch chuyển dạ nhưng không thể nào đẻ được; bí quá, ông Cọp Bạch liền lao nhanh xuống chân núi, chạy thẳng vào xóm Đồng Bò vồ lấy bà mụ trong làng, rồi đưa thẳng lên núi, đến hang của mình. Người trong làng không ai kịp trở tay, chỉ biết thắp nhang vái ông Cọp đừng ăn thịt bà mụ và sự thật đúng vậy. Vô cùng hoảng sợ nhưng khi nhìn thấy bà Cọp đang cơn đau sinh nở, bà mụ liền ra tay nghề đỡ đẻ “mẹ tròn con vuông”. Sau đó không lâu, ông Cọp Bạch đã đưa bà mụ nguyên vẹn trở lại nhà và đêm đó còn đặt trước sân nhà bà một con heo rừng để tạ ơn. Một thời gian sau đó, vì mưu sinh, khiến bà mụ rời xóm Đồng Đò xuống làng biển Phú Hạnh dưới chân núi Hòn Bù ở xã An Ninh Đông, huyện Tuy An ngày nay để lập nghiệp. Sau khi bà mụ qua đời, những ngày cuối chạp mỗi năm, người dân Đồng Đò thường nhìn thấy dấu chân ông Cọp Bạch từ hướng núi Mỹ Dự qua sông Bình Bá ra cửa biển Tiên Châu, rồi xuống Hòn Bù để viếng mộ bà mụ. Cũng từ đó, vùng đất này không hề còn cảnh cọp beo, thú dữ kéo về quậy phá. Cuối đời, ông Cọp Bạch xuống nằm dưới chân núi rồi sau đó chết tại vùng Bình Thạnh này. Tưởng nhớ ông Cọp Bạch hiền lành, biết quý trọng ân nhân, người dân trong vùng đã xây Miễu Ông Cọp để tôn thờ.

Một truyền thuyết khác kể rằng, ngày xưa ở xóm Đồng Đò có vợ chồng một lão ngư giàu có, nhưng hiếm muộn con cái. Đến tuổi trung niên, người vợ sinh được con trai nên họ rất mừng. Khát vọng điều an lành đến với đứa con duy nhất của mình nên vợ chồng lão ngư chọn chữ An đặt tên cho con. Ngặt một nỗi, vị pháp sư nổi tiếng trong làng phán rằng đứa con của họ sinh nhằm giờ kiết hung, sớm muộn cũng chết vì cọp vồ. Thương con và lo sợ, lão ngư tìm thầy cho con mình học võ, phòng khi gặp cọp ở chốn sơn lâm. Nhờ sáng dạ và nhanh nhạy, cậu bé An không chỉ tinh thông đón thế người thầy truyền dạy mà còn biến tạo nhiều thế võ hiểm khác. Trong một lần đi qua chân núi Mỹ Dự, ông An bị đàn Cọp chặn đường, nhưng đã kịp tung ra những thế võ hạ gục con Cọp vằn hung dữ nhất. Hôm sau, ông Cọp Bạch xuống núi tìm ông An để nhờ dạy võ cho đàn cọp con với lời hứa không bao giờ để đồng loại gây hại dân làng. Để bày tỏ lòng cảm ơn người dạy võ, ông Cọp Bạch đưa hai chi trước nắm tay ông An và không may bị móng vuốt cào xước bàn tay. Vài ngày sau, vết xước làm độc khiến cho ông An giã từ cuộc sống. Vợ chồng lão ngư đưa người con lên núi chôn cất và xây ngôi mộ lớn. Biết chuyện, ông Cọp Bạch lặng lẽ xuống nằm gần mộ ông An nhiều ngày đêm rồi chết. Cũng từ đó dân làng lập miếu thờ ông Cọp.

Anh Trần Văn Tủy bên bàn thờ cọp cạnh miễu – Ảnh: HÙNG PHIÊN

Để chứng minh một tình tiết trong câu chuyện đẫm màu sắc huyền thoại này, anh Thủy, người trông coi Miễu Ông Cọp dẫn đường chúng tôi lên triền núi chỉ ngôi mộ ông An với dấu tích còn lại là bức tường đá rêu phong đã bị những khóm cây dại che khuất...

Theo cụ Bảy Lý, trước khi Miễu Ông Cọp hình thành, ở Bình Thạnh có miễu văn và miễu võ. Miếu văn sau đó di dời về xã An Thạch, huyện Tuy An ngày nay, còn miễu võ được đưa về nhập chung với Miễu Ông Cọp hiện nay. Từ bao đời nay, nhiều thế hệ thay nhau trông coi và cúng tế miếu ông Cọp vào những ngày rằm, mùng một và đặc biệt là hai lễ cúng lớn vào dịp tiết thanh minh tháng 3 với lễ vật đồ chay và tiết lập thu tháng 8 với lễ vật heo, gà. Lão làng đứng ra tế lễ, rồi cùng bà con mang chiếc thuyền ghép bằng bẹ chuối thả xuống sông Bình Bá để tống tiễn những điều xấu và cầu mong phúc đức, tốt lành cho cư dân trong làng. Nhiều người dân ở phường Xuân Đài cho hay, dù miếu ông Cọp rất linh hiển, nhưng không bao giờ đáp ứng những nhu cầu bát nháo, ví như những người đến cầu xin số để đánh đề.

Về bức tượng đá hình cọp vừa mới được đặt cạnh miễu vào tháng 8/2009, anh Trần Văn Danh kể: “Liên tục hai mùa liên tiếp tui gánh chịu thất bại trong nghề nuôi tôm hùm, tui lên miễu thắp hương cầu khấn xin ông phù hộ. Cuối vụ tôm, nhiều người thất bại, nhưng tui may mắn thu được hơn sáu chục triệu đồng. Bán tôm xong, tui vô Tuy Hòa đặt thợ điêu khắc, chạm trổ một ông Cọp bằng đá grannit mang về đặt trên mỏm đá bên phải miếu ông Cọp như lời hứa trước đó”.

Miễu Ông Cọp cùng những câu chuyện đậm màu huyền thoại cũng là nơi tôn thờ đạo nghĩa, bày tỏ ước vọng hướng tới cuộc sống an lành, hạnh phúc ở một vùng đất đang giàu sức vươn lên.


HÙNG PHIÊN


(PY)

THƠ & TÌNH


Khách thơ đem cơm áo cho người



Cập nhật lúc :8:33 AM, 17/08/2009



Nhiều người quan niệm, nhà thơ thường nghèo, chẳng giúp được ai (về vật chất), "cơm áo không đùa với khách thơ"… Nhưng có ba nhà thơ “không nghèo”, chuyên đi hỗ trợ hậu hĩ bạn thơ bằng tiền túi của mình.
Đó là các nhà thơ Lâm Xuân Thi, Hồ Thi Ca và Phan Hoàng. Họ cùng nhau xây quỹ Tình thơ, hoạt động từ cuối năm 2008 tại TP HCM.




Khai sinh trong một… quán cóc


Nhà thơ Lâm Xuân Thi đồng thời một doanh nhân thành đạt với thương hiệu xe đạp nổi tiếng Martin 107, từ lâu vẫn thường xuyên giúp đỡ học sinh - sinh viên nghèo hiếu học và những người khó khăn. Nhà thơ Hồ Thi Ca đang công tác tại báo Công an TP HCM, một trong những người đi đầu phong trào lập website văn chương, và tham gia nhiều hoạt động xã hội. Nhà thơ Phan Hoàng đang là chủ biên tạp chí Đương thời, từng lập Hội quán PYSA để gây quỹ trao học bổng cho sinh viên nghèo.
Nhà thơ Phan Hoàng cho biết: “Tôi cùng anh Thi, anh Ca giúp một số đồng nghiệp gặp khó nhưng vẫn muốn làm một cái gì đó bài bản hơn. Cụ thể ở đây là trợ giúp những người làm thơ không may gặp hoạn nạn để họ vượt qua giai đoạn ngặt nghèo”. Ngoài ra, ba nhà thơ cũng thấy còn nhiều người làm thơ trẻ rất cần hỗ trợ để in tập thơ đầu tay. Một quỹ tương trợ cho các bạn thơ trong nước đã được khai sinh, tại một quán cóc ven đường, nơi ba người ngồi uống cà phê vào một ngày cuối năm 2008.Nguyên tắc thống nhất: toàn bộ kinh phí của quỹ Tình thơ đều do các thành viên ban điều hành tự xuất tiền túi, trong đó chủ công là nhà thơ “xe đạp” Lâm Xuân Thi, không tổ chức quyên góp dưới bất kỳ hình thức nào. Tình thơ chính là một trong những quỹ tương trợ tư nhân đầu tiên trên lĩnh vực văn chương ở Việt Nam không gắn với tên đơn vị kinh doanh nào.



Bớt những “nỗi đời cay cực đang giơ vuốt”


Tháng 1/2009, Tình thơ đã khởi động “rẹt rẹt” qua… ba số điện thoại di động; cách thức tài trợ phải thân tình, chia ngọt sẻ bùi giữa những người cùng “vướng” nghiệp thơ, và số tiền mỗi lần tài trợ phải “coi được”, để thực sự động viên bạn thơ.



Từ trái sang: Các nhà thơ Hồ Thi Ca, Lâm Xuân Thi và Phan Hoàng (bìa phải) trao tiền hỗ trợ cho nhà thơ Mai Trinh Đỗ Thị. (Ảnh do nhà thơ Hồ Thi Ca và Phan Hoàng cung cấp)



Tháng 2/2009, quỹ Tình thơ “xuất hành” bằng việc trao tặng nhà thơ Mai Trinh Đỗ Thị và cây bút trẻ Minh Tâm, mỗi người 10 triệu đồng. Mai Trinh Đỗ Thị là một gương mặt thơ quen thuộc nhiều năm qua, gần đây bị bệnh tim nặng nên cuộc sống khó khăn. Minh Tâm là một sinh viên kinh tế đối ngoại, bất ngờ mắc bệnh viêm tuỷ cột sống, trải qua 14 lần phẫu thuật, đang ngồi xe lăn và phải thường xuyên chạy thận nhân tạo. Cô đã vượt lên cầm bút sáng tác và xuất bản tác phẩm đầu tay Cô bé ước mơ.
Cây bút trẻ Minh Tâm cho hay: “Hôm Ban điều hành quỹ Tình thơ đến trao tặng tiền tại nơi chạy thận, em vui muốn ứa nước mắt! Chẳng những số tiền đó thật quý giá đối với em, mà tấm lòng của những người đồng nghiệp đi trước cũng gợi cho em nhiều ý tưởng sáng tạo, bớt những suy nghĩ buồn do bệnh tật…”.
Đầu tháng 3/2009, Ban điều hành quỹ Tình thơ về Củ Chi thăm và tặng 10 triệu đồng cho nhà thơ Bửu Khánh Hồ đang bị teo não giai đoạn cuối. Hôm đó, thầy giáo - nhà thơ của đất Củ Chi đã nở được nụ cười sau thời gian mắc bệnh nan y, gần như không còn khả năng điều khiển nổi mình. Trong tháng, Tình thơ cũng hỗ trợ 10 triệu đồng cho nhà thơ trẻ Phan Trung Thành lên bàn mổ tim. Ngoài ra, Tình thơ còn mua sạch gần 200 tập thơ Thèm ăn còn lại sau một năm phát hành của nhà thơ trẻ Đồng Chuông Tử, người dân tộc Chăm, đang là sinh viên tại TP HCM.
Từ tháng 4/2009 đến nay, quỹ đã hỗ trợ phát hành tác phẩm bằng cách mua từ 150 - 200 tập thơ của các tác giả Nguyễn Quang Thiều, Bùi Thanh Tuấn, Triều Nguyên... Dự kiến, quỹ tiếp tục hỗ trợ nhà thơ Đơn Phương (đang gặp nhiều khó khăn vì bệnh phong) và gia đình cố nhà thơ Thảo Phương kinh phí in ấn thơ; hỗ trợ kinh phí in ấn tập thơ đầu tay cho nhà thơ trẻ Nguyễn Phong Việt; hỗ trợ tiền mặt cho nhà thơ lão thành Kiên Giang đã già yếu, có hoàn cảnh khó khăn và nhà thơ Hà Nguyên Dũng đang bệnh nặng...
Đào Đức Tuấn


(ĐV)

PHAM DUY hầu kí

  "HỌC NHƯ THỂ CHẲNG DÀI LÂU... " (Đọc Hồi ký Phạm Duy 2)    Tôi chưa định viết những dòng dưới đây trong vài bài ghi chép khi đọc...