Khóc, cười của người làm công tác kỹ thuật
Lao động tri thức, vốn là một loại hàng hoá vô hình, thiên biến vạn hoá, song nhiều nhà hoạch định vẫn luôn cố gắng cân đo đong đếm nó như là một sản phẩm công nghiệp, một loại lao động giản đơn. Những nỗ lực của các nhà quản lý nhằm lượng hoá nó bằng những đại lượng vật lý, số hóa nó bằng các thiết bị đo lường đã tạo ra những vỡ bi hài, cười ra nước mắt. Chuyện thật thì nghe như bịa, chuyện bịa thì được ký tên, đóng dấu… !!!
Người viết bài này đã hơn nửa đời người làm công tác kỹ thuật, đã từng “nằm gai nếm mật”, có đủ vui buồn cùng nghề nghiệp. Nay viết bài này những muốn chia sẻ cùng người đọc. Tôi xin kể ra vài câu chuyện trong số 1001 để chúng ta cùng suy ngẫm:
Câu chuyện thứ nhất:
Có lần, một thiết bị kỹ thuật của cơ quan X bị hỏng. Cơ quan ấy đã năm lần bảy lượt thuê đoàn chuyên gia "xịn" bay từ Hà Nội vào, ăn nghỉ khách sạn hàng tuần để sửa chữa, tốn kém không phải là ít. Kết quả thì chứng nào vẫn nguyên tật ấy, tiền mất tật mang. Sau đó tôi được may mắn (?) tham gia nhóm sửa chữa thiết bị này. Công việc nghiên cứu, chuẩn bị mất gần nửa tháng. Khi tháo máy sửa chữa, chỉ mất hai tiếng đồng hồ thì công việc thành công ngoài mong đợi.
Để trả công sửa chữa, cô kế toán áp dụng thông tư liên tịch số 08/ 2005/TTLT-BNV-BTC ra ngày 05/01/2005 của bộ tài chính về việc hướng dẫn thực hiện chế độ trả lương làm việc ban đêm, làm thêm giờ đối với cán bộ, công chức, viên chức nhà nước. Theo đó, chúng tôi mỗi người được trả khoản ba mươi nghìn đồng, cho hai giờ làm thêm!!!
Chúng tôi khóc!
Câu chuyện thứ hai:
Gọn nhẹ, tiện lợi là một trong những tiêu chí mà người làm công tác thiết kế kỹ thuật chân chính phải nghĩ đến đầu tiên. Điều này có đúng không? Chúng ta hãy nghe cô kế toán phàn nàn tại hội đồng nghiệm thu:
- Cái máy có chút bẻo mà giá thành lên đến gần chục triệu đồng!
Ờ nhỉ, cô ấy nói cũng có lý. Lần sau, rút kinh nghiệm, tôi thiết kế vỏ máy thật to. Công tắt, đồng hồ, đèn… giá cả chẳng đáng bao nhiêu, tôi mắc thật nhiều. Nhìn chiếc máy do chính mình làm ra, tôi cũng phải kính nể. Khi nghiệm thu, cũng cô kế toán ấy, nhìn và gật gù:
- Được!
Chỉ có anh cán bộ kỹ thuật vận hành hai chiếc máy ấy thì hiểu rất rõ. Thông cảm với tôi, anh kết luận: “Việt Nam ham to”.
Chúng tôi cười!
Câu chuyện thứ ba:
Có lần tôi có tên trong hội đồng (bên A) nghiệm thu một chiếc máy nhập ngoại. Theo hợp đồng, chiếc máy có công suất là 2,5Kw. Điều kiện thực tế khi nghiệm thu là không có thiết bị đo lường công suất. Hội đồng nghiệm thu căn cứ theo đồng hồ báo của chính chiếc máy ấy. Máy báo công suất là 2,45kw (sai số 2%). Những người làm công tác kỹ thuật đều thừa nhận rằng: sai số ấy là quá nhỏ, hoàn toàn chấp nhận được đối với một thiết bị điện tử. Một thành viên quan trọng trong hội đồng, nắm rất vững nguyên tắt, tuyên bố như đinh đóng cột:
- Về nguyên tắt, phải đúng 2,5kw mới chấp nhận nghiệm thu.
Giờ giải lao, một đại diện bên B, gặp riêng tôi:
- Anh thông cảm cho phép em chỉnh lại đồng hồ chỉ thị nhé.
- Về nguyên tắt, máy chưa nghiệm thu, chỉnh như thế nào là quyền của anh – tôi trả lời.
Không khó khăn gì khi chỉnh lại để đồng hồ báo vượt trên 2,5kw, còn công suất thực thì… chỉ có chúa mới biết. Hợp đồng ngay sau đó được nghiệm thu đúng nguyên tắt.
Chúng tôi không dám cười!
Kiến nghị:
Tôi hiểu rằng để đánh giá loại hàng hoá lao động tri thức là một bài toán nan giải. Tự cổ chí kim, chưa có một giải pháp, một nguyên tắt quản lý nào khả dĩ được xem là vẹn toàn, thấu tình đạt lý cả. Vậy nên, theo thiển ý:
- Nên phân biệt rõ lao động tri thức với lao động giản đơn để tránh áp dụng các văn bản quản lý một cách gượng ép, khập khiễng. Không nên cố gắng thiết kế một cái cân để cân những quả bong bóng bay.
- Mạnh dạn hơn trong việc tư nhân hoá các các cơ sở thiết bị kỹ thuật. Cơ quan nhà nước chỉ hợp đồng với tư nhân theo sản lượng, chất lượng sản phẩm. Theo hướng đó thì sẽ tránh được lãng phí ngân sách nhà nước, sự đầu tư sẽ hợp lý hơn về thiết bị, giảm bớt sự cồng kềnh của bộ máy nhà nước, giảm bớt hiện tượng tiêu cực, và đôi ngũ làm công tác khoa học – kỹ thuật bớt… khó.
Đinh Văn Hùng
(ảnh: Hùng Phiên)
